Son dakika… Dünyayı şoke eden infaz… Donbas’ta iki ABD’li öldürüldü
Haberi Paylaşmayı Unutmayın
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde tam beş ay geride kaldı, İstanbul’da imzalanan anlaşmanın mürekkebi kurumadan Odesa’yı vuran füzeler dünyada şok etkisi yarattı.
Dünya medyası, İstanbul’da atılan imzaları ‘hayat kurtaran anlaşma’ başlıklarıyla manşetlerine taşıdı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde gerçekleşen zirveden çok sayıda fotoğraf, uluslararası haber ajansları tarafından dünyaya servis edildi.
New York Times gazetesi, Türkiye’nin önderliğinde atılan imzaların geride kalan beş ayda savaşan ülkeler arasında varılan en önemli uzlaşma olduğunu yazdı.
CNN International, anlaşmayla birlikte yola çıkacak tahıl yüklü gemilerin İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçerek dünyaya ulaşacağını vurguladı.
Euronews, ‘Türkiye, Ukrayna-Rusya tahıl anlaşmasının dünya gıda krizini rahatlatacağını söylüyor’ başlıklı haberinde Ankara’nın çabalarının devam edeceğini vurguladı.
ALTI GÜN ÖNCE MADALYA DAĞITIYORDU
Odesa’ya ateşlenen füzeler birçok soru işaretini beraberinde getirirken, İngiliz The Telegraph gazetesi anlaşmayı Rusya’nın neden kabul ettiğini irdeleyen bir analiz yayımladı. Gazeteye yazan James Kilner, Karadeniz’in kapısı İstanbul Boğazı’ndaki Osmanlı sarayı Dolmabahçe’de Cuma günü ortaya çıkan manzaranın kesinlikle olanüstü olduğunu belirtiyor. Putin’in sağ kolu Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun Rusya adına anlaşmaya imza koyduğunu kaydeden Kilner, Kremlin’in tahıl blokajının ‘topyekun savaş’ stratejisinin bir parçası olduğunu hatırlatıyor.
Rusya’nın masaya oturmayı kabul ederek ciddi bir taviz verdiğini, hatta aşağılanmış gibi görünebileceğini aktaran yazara göre, ABD’nin Ukrayna’ya sevk ettiği uzun menzilli silahlar son haftalarda Moskova’nın direncini kırdı. Himars füzelerinin cephede dengeleri değiştirip Putin’i müzakere masasına oturmaya zorladığını vurgulayan The Telegraph analisti, İstanbul’a gelen Rus Savunma Bakanı Şoygu’nun yalnızca altı gün önce Donbas’taki Rus askerlerine madalya dağıttığını yazdı.
Rus ordusunun Donetsk’te neredeyse durduğunu dile getiren James Kilner, uzun menzilli Himars füzelerinin Ukrayna’nın daha önce ulaşamadığı menzillerdeki Rus cephaneliklerini havaya uçurduğunu ve Karadeniz filosunu da vurduğunu belirtiyor. St. Andrews Üniversitesi’nden Prof. Phillips O’Brien, Himars füzelerinin 100 kadar yüksek değerli hedefi vurarak Rusların ağır şekilde canını yaktığını söylüyor. Himars’ların elde ettiği başarıların Ukrayna’ya daha fazla silah gönderilmesinin önünü açabileceğini bildiren James Kilner, ABD’nin F-16 sevkiyatının gündemde olduğunu paylaştı.
HERSON’DAKİ RUS İŞGALCİLERİN BAĞLANTISI KOPARILIYOR
Washington merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW) ise, Odesa’nın doğusunda yer alan Herson’u geri almak için Ukrayna ordusunun karşı saldırıya hazırlandığını ya da çoktan başlatmış olabileceğini aktarıyor. Ukrayna’nın güneyindeki Herson, 24 Şubat’ta başlayan işgalin ilk günlerinde Rusların eline geçmişti. Ukrayna ordusu Herson’a giden iki köprüyü birden vurdu.
The Telegraph, Dinyeper Nehri üstündeki köprülerin vurulmasıyla Herson’daki Rus işgalcilerin izole edilmeye başladığını bildiriyor. Al Jazeera ise, Ukrayna ordusunun Herson’un içlerine doğru ilerlediğini manşet haberiyle aktardı.
UYDU GÖRÜNTÜLERİ KANITLADI
Savaşın asıl olarak sürdüğü Donetsk’te ise son bir haftada alınan uydu görüntüleri Rus ilerleyişinin büyük oranda durduğunu ve bombardımanların azaldığını gösteriyor. Söz konusu cephe hattında Ukrayna ordusu Ruslara karşı Amerikan Himars füzelerini ateşliyor.
Kardeş şehirler Severodonetsk ve Lysychansk’i işgal ederek Donbas’taki Lugansk bölgesinin tamamını ele geçiren Rus ordusu, Haziran ortasından bu yana Donetsk’i Ukrayna’dan koparmaya çalışıyor.
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı, bu sabah yayımladığı bilgi notunda Rus ordusunun Bakhmut yönünde saldırılar düzenlediği ancak geri çekilmeye zorlandığını duyurdu.
Öte yandan, Kremlin’in önemli propagandistlerinden gazeteci ve aynı zamanda milletvekili olan Yevgeny Popov, Rus füzelerinin Odesa’ya ateşlendiğini doğruladı.
DEMİRYOLU ALTYAPISI VE HAVA ÜSSÜ HEDEF ALINDI
Ülkenin en büyük ikinci şehri Harkov’da ise Rusların ateşlediği top mermileri ve roketler bazı yerleşimleri vurdu.
Ukrayna’nın orta kesimindeki Kirovograd’a da Rus füzeleri düştü. Cumartesi günü gerçekleşen füze saldırılarında demiryolu altyapısı ile bir askeri hava üssü vuruldu. Yetkililer en az üç can kaybının olduğunu, 16 kişinin ise yaralandığını açıkladı.
İKİ ABD’LİNİN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ DOĞRULANDI
ABD Dışişleri Bakanlığı, Donbas’taki çatışmalarda iki Amerikan vatandaşının öldürüldüğünü doğruladı. Washington Post’a göre, Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün Ruslar tarafından öldürülen Amerikalıların kimliğinin henüz belirlenemediğini söyledi. Söz konusu ABD’lilerin Ukrayna adına savaşıp savaşmadığı da bilinmiyor.
UKRAYNA TAHILI NEDEN ÖNEMLİ?
Peki, savaş bir yandan devam ederken, dünyadaki gıda fiyatlarının artmasına ve kıtlığı yol açan Ukrayna tahılının Karadeniz’den çıkarılması neden önemli?
Ülkede yaklaşık 20 milyon ton tahıl, ihraç edilemeden bekliyor. Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy, bu miktarın gelecek yıl 75 milyon tonu bulabileceğini söylüyor. Savaş nedeniyle bu yıl hasadın daha verimsiz geçmesi de mümkün.
Chatham House adlı düşünce kuruluşuna göre Ukrayna’nın normalde ürettiği 86 milyon ton tahılın yüzde 30’unun bu yıl üretilmemesi bekleniyor.
Tahıl sorunu diğer ülkeleri nasıl etkiliyor?
Ukrayna, dünyanın dördüncü büyük tahıl ihracatçısı. Ayçiçek yağının yüzde 42’si, mısırın yüzde 16’sı, buğdayın yüzde 9’u Ukrayna tarafından üretiliyor.
Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya’nın da ihracatında düşme yaşanıyor.
Batı’nın Rusya’ya yönelik ambargosu tarımı hedeflemedi ancak Kremlin, dolaylı fiyat artışlarıyla ihracatın etkilendiğini belirtiyor.
Ukrayna ve Rusya, Afrika’nın buğday ihtiyacının yüzde 40’ını sağlıyor. Afrika Kalkınma Bankası’na göre, savaş nedeniyle Afrika’da 30 milyon ton gıda açığı ortaya çıktı. Bu, gıda fiyatlarında kıtada yüzde 40 artışa neden oldu.
Örneğin Nijerya’da makarna ve ekmek fiyatları yüzde 50’lere kadar arttı.
Yemen, Ukrayna’dan yılda bir milyon tona kadar buğday ithal ediyordu. BM’ye göre tedarikteki düşüş nedeniyle un fiyatları yüzde 42, ekmek fiyatları yüzde 25 arttı.
Suriye’de de ekmek fiyatları iki katına çıktı.
Anlaşma haberinin gelmesiyle küresel buğday fiyatlarında düşüş sinyalleri geldi.
Ancak Ukrayna tahılı bir an önce taşınmazsa, Ortadoğu ve Afrika’daki birçok ülkede ciddi gıda sorunları yaşanabilir.
Anlaşma sonucu abluka nasıl kalkacak?
Gıda koridorunun oluşturulmasıyla birlikte Ukrayna, tamamen kendi denetiminde olan Odessa, Pivdennyi ve Chornomorsk limanlarından ihracata başlayabilecek.
Anlaşmaya göre gıda yüklü kargo gemiler, kılavuz gemiler aracılığıyla mayınlı limanlardan Karadeniz’e ulaşacak ve önceden belirlenen rotalardan dünya pazarlarına taşınacak.
Bu süreçte, Rusya’nın ateşkes uygulayacağı ve gemilerin güvenliğini tehlikeye atmayacağı basına yansıyan haberlerde yer almıştı.
Savaştan önce ihracat nasıl yapılıyordu?
Savaştan önce Ukrayna ihracatını yüzde 90 oranında deniz yoluyla yapıyordu. Limanların kısıtlanmasıyla kara yolu tercih edildi, tırlar ve trenler kullanıldı.
Avrupa Birliği, hem Baltık Denizi hem de Romanya’daki Constanta limanı aracılığıyla Ukrayna’nın ihracatına destek olmaya çalıştı.
Ancak Ukrayna’nın tren vagonlarının Avrupa’ya göre daha geniş olması, ciddi bir engel haline geldi. Bu durum, sınırda tahılın Ukrayna vagonlarından Avrupa tipi vagonlara aktarılmasını gerektirdi.
Bu nedenle tahılın sınırı geçerek Avrupa’ya ve Baltık limanlarına ulaşması üç haftalık süreyi buldu. Ayda yalnızca 1,5 milyon ton tahıl sevk edildiği açıklandı.
Savaştan önce ise ayda 7 milyon ton tahıl, Ukrayna tarafından dünya pazarlarına sunuluyordu.
